W niedzielę 15 września 2019 r. na cmentarzu parafialnym w Janowie odbyła się niezwykła uroczystość. Mieszkańcy Gminy Brochów zebrali się przy Grobie Nieznanych Żołnierzy, aby oddać hołd żołnierzom września 1939 r. oraz założycielom tejże mogiły, czyli śp. Lucjanowi Kacprzakowi i Księdzu Prałatowi Janowi Zielińskiemu. Wartę honorową przy grobie pełnili harcerze z 22. Drużyny Harcerskiej, działającej przy Szkole Podstawowej im. Fryderyka Chopina w Brochowie.

Spotkanie rozpoczęło się o godz. 16:00 polową mszą świętą odprawioną przez Księdza Pawła Olszewskiego, proboszcza brochowskiego. W pierwszych słowach Ksiądz Paweł Olszewski przywitał wszystkich zgromadzonych, a w szczególności obecnego pośród mieszkańców Księdza Prałata Jana Zielińskiego. Następnie, młodzież ze Szkoły Podstawowej im. F. Chopina w Brochowie zaprezentowała patriotyczny występ słowno-muzyczny. 

Po zakończonej mszy, ksiądz Paweł Olszewski oddał głos prezes Stowarzyszenia „Konfraternia św. Rocha” – Marcie Przygodzie-Stelmach, która poprowadziła dalszą część spotkania. Na samym początku przedstawiła zarys wydarzeń września 1939 r. na terenie obecnej Gminy Brochów, a następnie przypomniała historię i przyczynę powstania Grobu Nieznanych Żołnierzy na janowskim cmentarzu parafialnym: Wrzesień 1939 r. zamienił Janów, Brochów i inne okoliczne miejscowości w jeden wielki cmentarz, na którym mieszkańcy chowali poległych żołnierzy. Lucjan Kacprzak zainicjował akcję zorganizowania polowego cmentarza na polu swoim i swojego sąsiada. I tak, w miejscu, które jest niedaleko stąd, powstał cmentarz, na którym złożono żołnierzy z rozproszonych po polach i lasach prowizorycznych grobów. […] W 1952 r. cmentarz wojenny w Janowie został zlikwidowany. Ciała, które udało się zidentyfikować, między innymi dzięki notatkom Lucjana Kacprzaka, przeniesiono na Cmentarz Powązkowski do Warszawy i pobliski cmentarz w Trojanowie. Teren po dawnym cmentarzu przeznaczono na zabudowę jednorodzinną. Mieszkańcy w trakcie prac budowlanych odnajdywali ludzkie szczątki – kości dawnych bohaterów września 1939 r. I tutaj znowu, po raz kolejny, musiał się nimi zająć, sołtys Janowa Lucjan Kacprzak. W swojej stodole skrupulatnie zbierał wszystkie odnalezione przez mieszkańców szczątki. 15 września 1985 r. (dokładnie 34 lata temu) na cmentarzu parafialnym w Janowie Ksiądz Proboszcz Jan Zieliński wspólnie z Lucjanem Kacprzakiem uroczyście pochowali 30 worków ze szczątkami oraz dwie trumny z żołnierzami wojska polskiego o nieznanym pochodzeniu. Tak powstał Grób Nieznanych Żołnierzy. 

W celu upamiętnienia bohaterskich żołnierzy września 1939 r. oraz tych, którzy niekiedy ryzykując życie lub narażając się na problemy ze strony komunistycznych władz, kultywowali i nie pozwalali zacierać śladów po bohaterach września 1939 r., mieszkańcy Gminy Brochów ufundowali tablicę o następującej treści:

W HOŁDZIE SOŁTYSOWI JANOWA LUCJANOWI KACPRZAKOWI I KS. PROBOSZCZOWI JANOWI ZIELIŃSKIEMU, ZAŁOŻYCIELOM TEJŻE MOGIŁY NIEZNANYCH ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO POLEGŁYCH W OBRONIE OJCZYZNY WE WRZEŚNIU 1939 R., W KTÓREJ 15 WRZEŚNIA 1985 R. UROCZYŚCIE POCHOWALI DWIE TRUMNY Z KAPLICY CMENTARNEJ ORAZ 30 WORKÓW ZE SZCZĄTKAMI ZE ZLIKWIDOWANEGO CMENTARZA WOJENNEGO W JANOWIE

W 80. ROCZNICĘ WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ  I 30. ROCZNICĘ ŚMIERCI LUCJANA KACPRZAKA

SPOŁECZEŃSTWO GMINY BROCHÓW

DN. 15 WRZEŚNIA 2019 R.

Autorem inskrypcji jest Marta Przygoda-Stelmach, ale jej redakcji i korekty podjął się Tomasz Karolak, redaktor naczelny portalu Bohaterowie1939.pl oraz asystent muzealny Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie. Wykonawcą tablicy jest Zakład Kamieniarski Dominiki i Marcina Nowakowskich z Malanowa. Warto podkreślić, że środki na tablicę zostały pozyskane w ramach zbiórki publicznej zarejestrowanej przez Stowarzyszenie „Konfraternia św. Rocha” w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Uroczystego odsłonięcia tablicy dokonali przedstawiciele rodziny Lucjana Kacprzaka – jego wnuk i wnuczka.

Głos w trakcie uroczystości zabrał Wójt Gminy Brochów Piotr Andrzej Szymański, Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Mirosław Adam Orliński oraz Pani Agnieszka Mączak, wnuczka śp. Lucjana Kacprzaka. Na zakończenie, poszczególne delegacje złożyły kwiaty na Grobie Nieznanych Żołnierzy. Marta Przygoda-Stelmach, żegnając się ze wszystkimi i dziękując za przybycie, podkreśliła, że inicjatorem uroczystości, która organizowana jest od 2017 r., jest Stowarzyszenie „Konfraternia św. Rocha”, ale tegoroczne spotkanie jest efektem pracy i zaangażowania całej Gminy Brochów. Wyraziła również nadzieję, że śp. Lucjan Kacprzak będzie nadal łączył wszystkich mieszkańców gminy, tak jak zrobił to osiemdziesiąt lat temu i tak jak zrobił to w niedzielne popołudnie 15 września 2019 r.

Następnie, wszyscy zostali zaproszeni na poczęstunek do dawnej rodzinnej posesji Lucjana Kacprzaka, czyli pod wszystkim dobrze znany adres – Janów 30. Wybór miejsca organizacji poczęstunku nie był przypadkowy. W sposób symboliczny, dawny sołtys Janowa, niejako jeszcze raz przyjął u siebie mieszkańców Gminy Brochów.

Serdecznie dziękujemy wszystkim mieszkańcom oraz zaproszonym gościom za przybycie. Zapraszamy za rok, kiedy to będziemy obchodzić 35. rocznicę powstania Grobu Nieznanych Żołnierzy w Janowie.

fot. Marta Przygoda-Stelmach, Artur Krawczyk (Urząd Gminy Brochów)